Masovna upotreba sredstava za zaštitu bilja ima veliki uticaj na životnu sredinu. Visoka i nekontrolisana upotreba pesticida može dugoročno da izazove štetne efekte na plodnost i kvalitet zemljišta.
Osim toga, industrijalizacija poljoprivredne proizvodnje i sve veća upotreba pesticida, koju često prate razne polemike u vezi bezbjednosti hrane, rezultira nezadovoljstvom potrošača i nedostatkom povjerenja u institucije i kontrolne mehanizme za bezbjednost hrane.
Osnovni problem u upotrebi pesticida je korišćenje neodgovarajuće tehnike, odnosno prskalica, zbog čega se veliki značaj daje na ispravnosti uređaja, što podrazumijeva kvalitetnu distribuciju primijenjenog sredstva po površini.
Imajući to u vidu, Evropska komisija 2009. godine objavila Evropsku direktivu 2009/128 o održivoj upotrebi pesticida, čiji je cilj bio popunjavanje regulatorne praznine u korišćenju opreme na terenu za distribuciju sredstava za zaititu bilja, za koju je poznato da je pogođena ozbiljnim nedostacima u efikasnosti. Direktivom 2009/128/EC i Zakonom o održivoj upotrebi pesticida predviđen je niz mjera za postizanje održive upotrebe pesticida u EU.
Zašto je ovo važno za crnogorske poljoprivredne proizvođače?
Navedene mjere se odnose i na Crnu Goru jer, kao potencijalna buduća članica EU, naša država je u obavezi da preduzme sve neophodne mjere kako bi uvela obaveznu kontrolu ispravnosti mehanizacije koja se koristi za aplikaciju sredstava za zaštitu bilja, kao i da obezbijedi njeno sprovođenje u praksi, te da koordinira procesom i prati proces kontrole.
U toku prethodne godine, kroz Program monitoringa uređaja za upotrebu pesticida u skladu sa Programom fitosanitarnih mjera za 2020. godinu, razvijene su Generalne smjernice za monitoring atomizera (uređaja za upotrebu pesticida).
Navedene aktivnosti predstavljaju jedan od prvih koraka ka ostvarenju glavnog cilja, koji podrazumijeva uspostavljen sistem redovne kontrole sve postojeće mehanizacije, izdavanje sertifikata sa dodijeljenom naljepnicom o ispravnosti uređaja koji su u profesionalnoj upotrebi za aplikaciju sredstava za zaštitu bilja na teritoriji Crne Gore.
BioLab Tehnopolis – jedina laboratorija u Crnoj gori koja posjeduje opremu za ispitivanje ispravnosti mehanizacije
Biotehnološka laboratorija, BioLab Tehnopolis, jedina u Crnoj Gori posjeduje opremu za ispitivanje tehničke ispravnosti atomizera i traktorskih prskalica. Oprema je obezbijeđena kroz komponentu IPA 2016, u svrhu unapređenja kapaciteta same Laboratorije, sa glavnim ciljem poboljšanja kvaliteta i bezbjednosti poljoprivrednih proizvoda, uz zaštitu životne sredine, kroz provjeru ispravnosti mehanizacije koja se koristi za aplikaciju sredstava za zaštitu bilja, a samim tim i racionalizaciju upotrebe pesticida.
Kako se ovakav vid pregleda do sada nije sprovodio u Crnoj Gori, BioLab je dobio ovlašćenje od Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove da kroz Program fitosanitarnih mjera za 2021. godinu kao pilot projekat izvrši testiranje ispravnosti 20 uređaja.
Ispitivanje podrazumijeva terenski obilazak i provjeru uređaja kod registrovanih poljoprivrednih proizvođača, popis uređaja za upotrebu sredstava za zaštitu bilja uključujući djelove potrebne za rad uređaja (rasprskivač, manometar, filteri, sita, oprema za čišćenje rezervoara) i provjeru njihovog rada.
Budući da IPC Tehnopolis trenutno ne posjeduje odgovarajući prostor za sprovođenje ispitivanja ispravnosti uređaja, aktivnosti se sprovode sa dijelom opreme koja je mobilna i testiranje se vrši na licu mjesta.
Osim zaposlenih u BioLab-u, za obavljanje stručnog dijela ispitivanja angažovan je doktorand Biotehničkog fakulteta mr Balša Bajagić.
Odluka o tome koji poljoprivredni proizvođači će biti obuhvaćeni ispitivanjem donijeta je na osnovu nekoliko faktora, u skladu sa propisima Programom monitoringa:
- poljoprivredna površina,
- zastupljenost na tržištu,
- obim prometa,
- kao i sistem rangiranja u skladu sa potencijalnim nivoom rizika.
Tako su, osim poljoprivrednih proizvođača, ispitiavnjem obuhvaćene i firme Voli Naša bašta i Plantaže 13. jul, kao i uređaji Biotehničkog fakulteta u Podgorici.
Po završetku ispitivanja kreira se izvještaj na osnovu kojeg proizvođači mogu uvidjeti stvarno stanje opreme, te šta je potrebno promijeniti kako bi bili spremni za upotrebu.
Do sada je završeno testiranje ispravnosti za 17 uređaja, dok u narednom periodu slijedi ispitivanje za još tri, u skladu sa obimom Montioringa uređaja za upotrebu pesticida za 2021. godinu.
Za informacije o ispitivanju mehanizacije možete se obratiti na email: [email protected].
