Stanar IPC Tehnopolis, firma Fontis Sol, danas je u Multimedijalnoj sali Tehnopolisa organizovao predavanje na temu “Radioaktivnosti u čovjekovom okruženju – Kako se prema njima odnositi”.
Predavač na događaju bio je prof. dr Šćepan Miljanić sa Fakulteta za fizičku hemiju beogradskog Univerziteta, koji je govorio o radioaktivnosti u prirodi, radioaktivnostima koje prouzrokuje čovjek svojim djelovanjem, s posebnim osvrtom na poslednje istraživanje CANU o koncentraciji radioaktivnog gasa radona u Nikšiću i njegovom uticaju na čovjeka.
On je prisutnima približio pojmove radioaktivnosti, izotopa, jonizacije, brzine raspada radioizotopa, kao i vrstama radioaktivnog zračenja.
Prema njegovim riječima, načelno, nijedna radioaktivnost nije korisna za zdrav organizam. Međutim, mi smo neprekidno okruženi radioaktivnim zračenjima iz prirode i ona predstavljaju najveći dio doze koju čovjek u prosjeku prima.
Kada su u pitanju izvori zračenja u našem okruženju, oni se dijele na prirodne (zemaljski i kosmički) i vještačke, gdje je prosječna ekvivalentna doza zemaljskih internih izvora 1,325 milisiverta, odnosno 0,35 zemaljski eksternih milisiverta, dok je ta vrijednost 0,3 kosmičkih eksternih milisiverta, odnosno 0,015 kosmičkih internih milisiverta, naveo je Miljanić.
Opšteprihvaćeni princip zaštite od svih zračenja, pa i od prirodnih, je princip ALARA: “As Low As Reasonably Achievable”. Dakle, mjerama zaštite potrebno je obezbijediti da nivo radijacije bude što niži, tj. onoliko nizak koliko se to može postići, i to:
– skraćivanjem vremena izlaganja,
– povećavanjem rastojanja od izvora,
– provjetravanjem,
– zaštitnim oblogama, odijelom i sl.
Takođe, neki od materijala koji se masovno koriste za izgradnju stambenih i drugih objekata bilježe znatnu dozu radioaktivnosti.
Kao jedan od najvažnijih izvora prirodne radijacije dr Miljanić navodi radon, inertni gas koji čini 3/4 godišnje efektivne doze koju pojedinac primi iz zemaljskih izvora i 1/2 doze primljene iz svih prirodnih izvora. Izlaganje radonu i njegovim potomcima može dovesti do kancera pluća. Glavni izvor radona po kućama i stanovima su građevinski materijali.
Posljednja istraživanja CANU-a o koncentraciji radioaktivnog gasa radona pokazala su da 7,9 odsto stanova, odnosno kuća u Crnoj Gori ima koncentracije veće od 300 bekerela po metro kubnom, kolika je maksimalna referentna vrijednost u Evropskoj uniji, a da je srednja godišnja koncentracija tog gasa najveća na teritoriji Nikšića.
“Generalno, radon je svuda oko nas i to nije ništa dramatično osim ako bismo kuće, zgrade, pravili od strašno radioaktivnog kamenja. Važno je da ljudi znaju kako da se prema tome odnose i kako da prave kuće. O tome se ne vodi računa i to bi država trebalo da uredi zakonom. Radon izvire iz zemlje, jer i u zemlji ima uranijuma, pa ako imate podrum u kući u njemu sigurno imate više radona nego na višim spratovima”, kazao je Miljanić.
Istraživanje koje je sprovelo CANU pokazalo je da Crna Gora spada u sam vrh evropskih zemalja po koncentraciji radona u stambenim i radnim prostorijama, što je uslovljeno geologijom, ali da situacija nije zabrinjavajuća.
Ministarstvo održivog razvoja i turizma najavilo je izradu novih propisa kojima će biti određene konkretne mjere za smanjenje koncentracije radona u stanovima i radnim prostorijama, a kao gornju graničnu vrijednost odrediće 300, umjesto dosadašnjih 400 bekerela.